Extreme overprikkeling

Overprikkeling is onaangenaam en kan je best vermijden, dat leerde ik zelf met schade en schande, geloof me.

Indien je nog niet met hoogsensitiviteit in aanraking kwam, kan je best weten dat mensen verschillen in gevoeligheid van zenuwstelsel.  Bij mensen met een zeer gevoelig zenuwstelsel, waarbij je zintuigen goed werken en je gevoelens vaak sterk zijn, kan de buitenwereld enorm krachtig binnenkomen.  En niet alleen de buitenwereld, met haar zintuiglijke en emotionele prikkels, komt binnen, zelfs je eigen gedachten zorgen voor een regelmatig en sterk werkende prikkelregistratie. 

En steeds komt er het moment waarop de prikkels je teveel worden.  Waardoor je hersenen als het ware ‘vol’ zitten en je niets er meer bij kan nemen.  Alles wordt teveel en je zou het liefst weglopen om stilte en rust te vinden.  Dit moment wordt je vervolgens heel bekend als overprikkeling. 

Toch ontdekte ik dat daarin nog gradaties te vinden zijn.  Er is overprikkeling, onaangenaam maar te verhelpen door een wandeling, een halfuurtje lezen of me met gesloten ogen op mijn bed te leggen.  En dan is OVER overprikkeling, waarbij niets meer lijkt te helpen.  Ik geef een voorbeeld:

Onlangs had ik een stand op een dorpsdag om mijn boek bekend te maken en te verkopen.  Het was een drukke dorpsdag met honderden mensen die de kramen afliepen, vragen stelden en onderhandelden.  Daarnaast was er een modeshow met luide muziek, fanfares die voorbij wandelden, de kinderen die alles wilden doen en meemaken en het in de menigte staan om de mensen naar je stand te begeleiden.  Het was, zoals je je al kan voorstellen, heel prikkelend. 

Na zo een dag kom ik uitgeput, maar nietsvermoedend, thuis.  De omvang van het probleem wordt meestal maar duidelijk bij het slapen gaan of tijdens de slaap zelf, op momenten dat ik wakker schiet.  Waarbij ik met open ogen, wild om me heen staar en niet meer weet hoe mezelf te kalmeren.  Mijn hart bonkt, mijn hoofd tolt van de doemscenario’s en ik overloop alles van die dag honderden malen om te zien of ik iets fout heb gedaan of gezegd.  Achteraf weet ik wel: niets daarvan was redelijk, het was allemaal zo opgeblazen en zo dramatisch, maar op het moment is het allemaal heel reëel. 

De film gaat verder en verder.  Onvermoeibaar.  Ik lig wakker en laat de film maar afspelen, telkens opnieuw.  Helemaal betoverd.  Na een paar uur komt daar nog de paniek bij.  Dit moet toch stoppen.  Wat moet ik doen?

Ik draai heen en weer op zoek naar een manier om mezelf te kalmeren.  Doemscenario’s flitsen voorbij, de één nog vergezochter dan de andere, en ik ben altijd de verliezer of de fouthebbende.  De paniek groeit nog steeds.  Nu komen er de zorgen over het niet slapen bij.  Hoe moe ga ik morgen wel niet zijn?  Ga ik de dag wel aankunnen?  Ga ik nog iets kunnen slapen?

Ten einde raad spring ik uit bed.  Ik ga tv kijken.    

Gelukkig helpt afleiding zoeken meestal wel.  Iets waar ik me helemaal in kan verdiepen.  Een spannend boek dat me meeneemt, een spel dat me opslorpt of een feuilleton dat me vastgrijpt.  Slechts een grote en hypnotiserende afleiding van buitenaf lijkt dit sneeuwbaleffect te verhelpen.  Al kan ook dit nog hele poos duren.  Het is alsof mijn brein niet zelf kan stoppen met gevaren te bedenken.  Alsof ik echt en totaal in levensgevaar ben. 

De overprikkeling van die dag lijkt door mijn gevoelige zenuwstelsel als levensgevaarlijk geregistreerd te zijn.  Mijn brein zoekt koortsachtig naar de gevaren die me die dag zouden overkomen zijn om zoveel prikkeling te rechtvaardigen. 

Gelukkig dat de afleiding werkt.  Ik ‘vergeet’ mijn gedachten.  Het levensgevaar sijpelt weg. Wie heeft het gedaan volgens het team van CSI?  Mijn brein richt zich op dit raadsel en vergeet mijn doemscenario’s, na een aflevering of twee of drie. 

De volgende dag vraag ik mezelf af:  Is dit nu een paniekaanval of mogen we het ook een geval van extreme overprikkeling noemen?  Wat denk jij?